معماری چیست؟ در واقع اولین سوالی است که ممکن است برای ما مطرح شود این است که « معماری چیست و سبک های معماری کدامند؟ » و اینکه چرا باید برای ساخت خانه به مهندس معمار مراجعه کنیم.برای پاسخ به این سوالات با تعاریفی از معماری شروع میکنیم .
معماری علمی است که از سابقه ای دیرینه بهره مند است و در طول زمان دچار تغییرات زیادی شده و به همین علت که دائما در حال دگرگونی بوده، تعاریف آن هم تغییرکرده است.
از نظر معنای لغوی معماری را با برابرهای آبادگری، رازی گری، والادگر، بانی گر و مهراز در زبان فارسی یاد کرده اند که کلمه مهراز ، همان کلمه مهندس معمار به عبارت امروزی است .
Architect واژه لاتین معمار میباشد که هم معنا با کلمه فارسی مهراز است. در زبان عربی این واژه از ریشه عمر به معنای ، آبادی ، آبادانی و عمران استفاده میکنند و واژه بسیار آباد کننده همان معنای مهراز را دارد.
میتوانیم بگوییم علم و هنری است که ساختمان را با کیفیت، زیبایی، هندسی و مناسب با عملکرد آن طراحی میکند که برای انسان و فعالیت های روزانه اش مناسب است، پس از لحاظ روانشناختی ( روحیه و عواطف و غیره ) باید متناسب با نیاز استفاده کننده باشد.
معماری برای بیان این موارد از رنگ و نورپردازی و متریال (مصالح) بهره میبرد.
بنابراین مواردی که اهمیت پیدا میکند شامل سازه سالم و برنامه ریزی ساده و انواع مختلف ویژگی های هنری از قبیل دوام و ماندگاری مواد و مصالح مطبوع، رنگ آمیزی خوشایند و دلپذیر و تزئینات و آراستگی و پویایی و تناسبات خوب و مقیاس و غیره است.
در واقع تعریف معماری زمانی مهم شد که مرزهای دانش، بینش و آموزش معماری به صورت آکادمیک مورد توجه قرار گرفت و تخصص گرایی در جوامع انسانی مطرح شد، به این مفهوم که سازه از معماری جدا شده، متخصصین تاسیسات و نظایر آن به صورت تخصصی فعالیت خود را آغاز کردند.چند نمونه از تعاریف مطرح شده از زبان بزرگان و کسانی که تاثیرگذار بودند را بررسی می کنیم .
به نقل از معمار معروف رومی مارکوس ویترویوس پولیو معماری را دارای سه خصوصیت استحکام، سودمندی و زیبایی میداند و این سه خصوصیت را سه ضلع مثلث معماری میداند و آن را چنین تعریف کرده است :
معماری از سازواره، آرایش، تناسبات، پسندیدگی، هماهنگی، قرینگی، وابستگی و اقتصاد ناشی و نتیجه میشود .
یا در تعریفی دیگر میگوید : یکی از وسیع ترین شاخه های هنر و فناوری که در دنیای امروزی از ارزش و ارج بسیاری برخوردار میباشد، معماری است.
تعریف از زبان ویکتور هوگو : معماری ایدههای بزرگ انسانیت را در برگرفته است نه فقط سمبل هر دینی، بلکه تفکر هر انسانی یک برگ از این کتاب وسیع را شامل میشود.
لوکوربوزیه : بازی هوشمندانه احجام، زیر نور و سایه ها است و در جای دیگر میگوید معماری آن چیزی هست که قلب مرا می لرزاند؛ وی در تعریف اول به جنبه های بیرونی و فیزیکی اشاره دارد و در دومی به شور و هیجانی که از قرار گرفتن در فضای معماری به واسطه جنبه های زیبایی شناختی ایجاد میشود تاکید میکند.
میس وندر روهه : معماری چیزی جز تمنای زمان برای فضایی زنده، متغیر و جدید نیست؛ درست است که معماری بر روی حقایق مسلم بنا گردیده است اما زمینه کار اساسی آن تسلط معانی است. معماری ارادۀ زمان است که به فضا تبدیل شده است.
آلوار آلتو : معماری علم نیست؛ فرایند ترکیبی عظیمی است که هزاران کارکرد معین انسانی را با هم تلفیق میکند و همان معماری باقی میماند. نسبت آن ایجاد هماهنگی میان جهان مادی و زندگی انسانی است.
ژاک دریدا : معماری با فلسفه همراه است و کوششی است برای آن که پیوند بین خود و فلسفه را استوار سازد و آن را قابل تصور نماید.
کلوتز : این هنر را بوم شناسی میداند و میگوید ما باید تمام ساختمان های جدید را تا حدود زیادی مرتبط با محیط آنان بسازیم.
ایزنمن : معماری امروز ما باید منعکس کننده شرایط ذهنی و زیستی ما باشد و آنچه که در امروز ما ، مورد غفلت قرار گرفته بخشی از زندگی ما است.
پژوهشگر و شهرساز ایرانی ، آقای منوچهر مزینی در کتاب عرصه های زندگی خصوصی و زندگی جمعی به جانب یک معماری انسانی، عواملی که باعث خلق زیر ساخت و پایه گذاری معماری میشود را مورد بررسی و توجه قرار داده است و این عوامل که بر معماری اثر گذار هستند به شش عامل متفاوت دسته بندی میشوند.